Єдрийн явдлаа шєнєдєє бод

Манай экс ерөнхийлөгчийн илтгэлүүдийг орууллаа. Хаана хэзээ уншиж байсныг нь мэдэхгүй. Гэхдээ залуучууддаа зориулсан сургамжтай сайхан илтгэл байна.Уншаад нэгийг тунгаана биздээ!
Н.БАГАБАНДИ "Єдрийн явдлаа шєнєдєє бод "
Єглєє болж нар мандан таны амьдралын нэгэн шинэ єдєр эхэллээ. Энэ єдєр
тайван чєлєєтэй, сэтгэлийн тэнхээтэй байвал таны vйлс бvтэмжтэй байх болно. Орой нойрсохынхоо ємнє єдрийн амьдралаа зурвасхан ч болов эргэж дурсаарай”. Энэ бол миний дотно нєхєр Шагдарын Отгонбилэгийн хэлсэн vг. Тэр хэлсэн, ярьснаа хийж хэрэгжvvлдэг, ам ажил нь зєрдєггvй, за гэвэл ёогvй, дайчин шуурхай, жинхэнэ эр хvн байсан юм.


Залуус та нар єдрийн явдлаа шєнє бодож, алдаагаа дэнсэлж, оноогоо бататгаж сурвал миний анд нєхрийн нэгэн адил бахархам бvтээлч амьдралыг бахдам амжилттай туулах нь гарцаагvй. Хvнд тоотой нас, тєєтэй бие заяадаг гэдэг. Нэгэн насны амьдрал гэдэг нь єдєр бvрийн амьдралын нийлбэр юм. Тиймээс єдєр бvрийг vр бvтээлтэй єнгєрєєхийг эрмэлзэх нь хvvхэд, залуус та бvхний амьдралдаа хэвшvvлэх сайн дадал хэвшил байх учиртай.

“Vvрийн гэгээ бvрийг чи амьдралдаа эхлэл мэт, vдэш нар шингэх бvрийг амьдралынхаа тєгсгєл мэт харж бай. Эдгээр богинохон амьдрал бvхэн чинь ямар нэгэн сайн vйлс, єєрийгєє дийлсэн ялалт, шинээр олж авсан мэдлэгээр онцгойлон тэмдэглэгдсэн байвал зохино” гэж нэрт нийтлэлч бичсэн байна. Хvний хvсэл мєрєєдєлд хязгаар vгvй. Онцгой, аугаа зvйл бvтээхсэн гэдэг хvсэл мєрєєдєл бодож сэтгэдэг хvн бvрийн ухаан бодолд эргэлдэх нь зvйн хэрэг. Харамсалтай нь ийм хувь тавилан маш цєєхєн хvнд тохиож, магнайг тэнийлгэн баярлуулдаг. “Би ямар нэгэн онцгой аугаа зvйл бvтээе гэж ер хvсдэггvй. Зvгээр л амьдарч, мєрєєдєж, найдаж юм бvхэнд амжиж явахыг хvсдэг. Амьдрал богинохон. Тvvнийг сайхан єнгєрєєх хэрэгтэй” гэж Оросын аугаа их зохиолч А.П.Чехов хэлжээ. Амьдралаа сайхан єнгєрєєхийг хvсдэггvй хvн энэ орчлонд vгvй. А.П.Чеховын зохиол бvтээлийг хэзээ ч уншиж байгаагvй миний танил нэг залуу саяхан “Би язарч таргалтлаа баяжмааргvй, ягтаа тултлаа ядуурмааргvй байна. Зvгээр л зайлшгvй хэрэгцээт зvйлээ шаардлагатай цагтаа зовлонгvй худалдаад авчих бэл чадалтай, жирийн нэг сайхан амьдралтай байвал болох нь тэр. Тийм жирийн сайхан амьдралын тєлєє чадах бvхнээ хийж, мэрийн хичээн зvтгэнэ” гэж чин сэтгэлээсээ ярьсан яриаг ихэд тоон, ихээхэн олзуурхан сонссон билээ.

Єдрийн явдлаа шєнєдєє бодохдоо хэнтэй юу ярьснаа эрэгцvvлэн санаж байвал vгний алдаандаа дахин дахин бvдрээд байхгvй болоход чинь тустай. “Хvн бага ярилаа гээд гэмших нь ховор, харин ч дэндvv олон vг хэлчихлээ гэж харамсах нь олонтаа. Энэ бол бvхний мэдэх хуучны vнэн ч хvмvvс vvнийг дандаа мартдаг”. “Ямар vг хэлнэ, хариуд нь тийм л vг сонсох болно” гэдгийг ухаарч, vс босч, зvрх шимшрэм vг хэлж бусдыг гомдоох огт хэрэггvй. “Байндаа туссан сум шиг оночит vг – сэцэнийх , банзаа ч онодоггvй сум шиг олиг vг – тэнэгийнх” гэж хэлсэн нэрт зохиолчийн сургаалаас санаа авч, тэр єдрєє бусдаас сонссон оночит vг, олиг vгийг ялган салгаж, сэцэний хэлсэн ончтой тустай бvхнийг ой ухаандаа тогтоож авбал дуулсныг хураавал эрдэм болон ач тусаа багц багцаар єгнє. Сонсох бvрт чамд баяр баясгалан тєрдєг хvнийхээ ухаант vгийг шунан шимтэн сонсохдоо цаг заваа хайрлах хэрэггvй, харин хэлэх нь хэрvvл мэт, хилэгнэх нь галзуу мэт хvний vгийг сонсох цаг зав гаргах хэрэггvй. Эрдэмт мэргэдийн айлдсан нэг vдшийн сургаал эргvv миний арван жил уншсан номноос давна гэх vг бий.

Єдєр юу хийж, юу бvтээв гэдгээ vдэш нь эргэн бодож сурвал, єнєєдєр хийж дуусгаагvйгээ маргааш гvйцээхэд, єнєєдєр хийгээгvйгээ маргааш хийхэд, цаашлаад бvр давсан ихийг хийж бvтээхэд тус болно. Энэ єдєр хийсэн єєрт хэрэгтэй, єргєн олонд тустай сайн vйлс бvхэндээ санаа амар, сэтгэл хангалуун бай. Эндээс илvv ихийг бvтээх эрч хvчийг олно. Хийсэн бvтээлгvй, хий холхин шал дэмий єнгєрєєсєн єдрийнхєє хойноос харамс. Дараа бvр илvv харамсахгvй байхын чинь дархлаа болж єгнє. “Хvн хийж бvтээхийн тулд тєрсєн. Юм хийхгvй байх, амьд явахгvй байх хоёр нь хvний хувьд нэг л зvйл юм”. Нэгэн єдрийн эндэгдэл мянган єдрийн харуусал дагуулдаг тул бусдад таагvй сэтгэгдэл тєрvvлэхvйц буруу зєрvv vйлдэл vйлдэж, алдаж эндсэн бол сэтгэлийн гvндээ буруугаа хvлээн гэмшиж, нvглээ наманчилан цайруул. Гэхдээ бvх хvнд таалагдах гэж хий хоосон, хиймэл зохиомол дvр эсгэх хэрэггvй. “Хамгийн инээдтэй хvсэл бол хvн бvхэнд таалагдах хvсэл”. Хэн ч гэсэн єєрийн сул талыг мэддэг, мэдэрдэг байх шаардлагатай. Єндєг шиг єєгvй, сул талгvй арван хуруу тэгш хvнийг энэ хорвоогоос эрээд олохгvй. Бардам ихэрхvv зандаа баригдаж хvлэгдсэн хvн сул талаа мэдэрдэггvй, мэдэхийг ч хvсдэггvй. Тvvнээсээ болж алд дэлэм алддаг. Сул талаа мэддэг хvн тvvнээсээ болж том алдахаас аврагдана. “Єнгєрсєн vеэ хэдийчинээ бvрэн дvvрэн ухамсарлана, орчин цагаа бид тєдийчинээ тодорхой ойлгож чадна. Нэгэнт vеэ єнгєрєєсєн зvйлсийн утга учирт гvнзгий нэвтэрснээр хожим ирээдvйн утга учрыг нээн олно. Эргэж харж байж л бид урагшаа алхана”.

Єдрийн явдлаа шєнєдєє бодохын зэрэгцээ маргаашийн явдлаа єнєєдєр, ирээдvйн хэргээ одоо бод. Маргааш юу болохыг хэн ч мэдэхгvй ч єєдрєг сэтгэлээр vйл хэргээ бодож тєлєвлє. Урьдчилан тєлєвлєнє гэдэг амжилтын эх vндэс. Бодож тєлєвлєсєн ажил нурж бvтэлгvйтлээ ч сэтгэлээр хэзээ ч битгий уна. “Бvх юм нэгэнт єнгєрсєн хойно ч гэсэн ирээдvй ямагт vлддэг”. Хийх гэж байгаа ажил vйлс чинь хэчнээн хvнд бэрхээр тєсєєлєгдлєє ч зvрх сэтгэлдээ асч байгаа итгэл найдварын гал руу ус цацаж болохгvй, харин ч улам хvчтэй асаан дvрэлзvvлэх хэрэгтэй. “Бидэнд байдаг хамгийн нийтлэг зvйл юу вэ? Найдвар. Юу ч байхгvй хvнд ч гэсэн найдвар байдаг”. Бэрхийг давж, бэлээс оргилд хvрэх найдвараа vргэлж тордож хадгал. Муу юманд ч сайны эд эс хадгалаастай бий. Учрах бэрхшээл мэдээж хэрэг урам тэтгэх сайн зvйл биш. Гэхдээ “бэрхшээл уг бэрхшээлийг туулж гарах чадварыг тєрvvлдэг”. Тэрхvv чадвар нь дараа дараачийн бэрхшээлийг даван туулахад тулах тулгуур, гишгэх шат, зvтгэх хvч болж єгнє. Бэрхшээл зовлонгийн ємнє хэзээ ч євдєг бvv сєхєр. Харин ч єєдєєс нь хэд дахин эрс зоримог угтаж сєрєн тэмцэж байж ялж дийлж гарна. “Зовлон хулчгар хvнтэй л ижил, айж ширвээдсэн хvмvvсийн араас тэр салахгvй мєрдєж, єєдєєс нь зоригтой алхсан хvнээс vтэр зугтдаг”. “Муу зуршлыг маргааш биш, єнєєдєр хазаарлахад амархан” байдгийн адил тулаад ирсэн шийдэх ёстой асуудлыг маргааш биш нэн даруй шийдэж сурвал маш ихийг хожих болно. Ялихгvй жижиг асуудлуудыг ч дор дор нь шийдэж байхгvй бол яршиг тvвэгтэй том асуудал болон хувирна. Эгзэгтэй асуудлыг буруу шийдвэл эцэст нь бvх ажил нурна.

Угтах єдрvvдийн тухай урьдчилан тєсєєлєхдєє єєрт хэрэг болох бvх зvйлсийн тухай чихэлдvvлэн давхцуулан бодох хэрэггvй. Харин тvvнгvйгээр байж чадахгvй тийм зvйлсийн тухай эхлээд бод. Яагаад гэвэл хэрэг болох зvйлс учир тоймгvй их. Хvссэн бvхнээ нэгэн далайлтаар шийдэж чадахгvй болохоор зайлшгvй хэрэгцээт зvйлээ эхний ээлжинд бий болгох зорилгоо тодорхойл. “Хэрэв зорилго vгvй бол чи юу ч хийхгvй. Хэрэв зорилго чинь олигтой биш бол, аугаа ихийг бvтээхгvй”. Багаас ихэд хvрдэг, намаас єндєрт ахидаг нь vнэн боловч байнга жижиг зvйлээр оролдож, томд тэмvvлэх мєрєєдлєє хаяж хэрхэвч болохгvй. “Бага зvйлд хэтэрхий автсан хvн их зvйл бvтээх чадваргvй болчихдог юм”. Тэгээд ч єчvvхэн бага хэргийг бvтээчихэж чадахгvй хvнд vлэмж томыг бvтээх боломж заяахгvй. Холын ирээдvйг ойртуулж, хожмын хэргийг дєтлvvлэхийн тулд аль болох ихээр, аль болох хvчтэй мєрєєдєх хэрэгтэй. “Зоримог мєрєєдлєєс єєр юу ч ирээдvйг бvтээхэд тусалж чадахгvй”. Гэгээн цагаан мєрєєдєл нь гэрэлт ирээдvй єєд замнах сэдэл тэмvvллийг эрчилж єгнє. Хvрэхийг зорьсон хvсэл мєрєєдєлгvй хvн хєєргєх далавч нь гэмтсэн шувуу мэт. “Хэрэв юунд хvрэхийг хvсч байгаа нь тодорхой бус бол ямар ч vйл хэргийг сайн гvйцэтгэж чадахгvй”. Тийм болохоор хаана хvрэх, юунд зорихоо багцаагаар ч болов бодож тооцож байж амьдралын хєлгvй далайд сэлvvргvй завьтай орохоос хамгаалагдана. “Амьдрал бол ариун нандин ч биш, бузар муухай ч биш, сайн муугийн хольц. Чи алин руу нь хэлбийлгэн хувиргахаас л бvх зvйл шалтгаална”. Єдрийн явдлаа шєнєдєє бодон тунгааж, маргаашийн явдлаа єнєєдєр бодон эрэгцvvлж хэвшвэл амьдралаа сайн тал руу нь хэлбийлгэхэд vлэмж их тус нэмэр болно гэдгийг санаарай.